Nội dung
Thư Viện Thông Minh Là Gì
Thư viện thông minh là mô hình thư viện tích hợp các công nghệ hiện đại như hệ thống quản lý điện tử, thiết bị IoT, công nghệ RFID,.. nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động trong khâu tổ chức, vận hành và quản lý thư viện.
Mô hình đầu tiên được hoàn thiện tại Việt Nam là dự án “Không gian chia sẻ S.hub” tại Thư viện Quốc gia Việt Nam, chính thức đi vào hoạt động từ ngày 24/11/2016. Đây là một cột mốc quan trọng, đánh dấu sự hợp tác giữa Thư viện Quốc gia Việt Nam và Công ty Điện tử Samsung Vina. Qua đó hướng tới mục tiêu tạo ra một không gian học tập và chia sẻ tri thức hiện đại dành cho giới trẻ Việt Nam.
Đọc thêm: Khai trương Không gian chia sẻ S.hub tại Thư viện Quốc gia Việt Nam
Sau 8 năm phát triển, khái niệm thư viện thông minh đã ngày càng trở nên phổ biến và tiếp cận rộng rãi hơn đến nhiều cơ sở giáo dục, bao gồm các trường thuộc hệ phổ thông và đại học trên toàn quốc. Hiện nay, các mô hình thư viện thông minh đang được thiết kế và phát triển theo hướng cá nhân hóa cao, nhằm đáp ứng nhu cầu đặc thù của từng nhà trường.
Một số chức năng quan trọng của các mô hình thư viện thông minh hiện nay bao gồm:
- Số hóa văn bản, tài liệu,…
- Hệ thống quản lý thư viện
- Kết nối thư viện số
- Quản lý kho học liệu nhà trường.
- Không gian tổ chức học tập, thảo luận
- Tự động hóa công tác mượn, trả
- Ứng dụng chỉ dẫn tìm tài liệu
Các Giải Pháp Ứng Dụng Trong Mô Hình Thư Viện Thông Minh
Hệ Thống An Ninh Thư Viện
Hiện nay, các mô hình thư viện thông minh đang được triển khai 2 công nghệ trong hệ thống đảm bảo an ninh thư viện bao gồm: cổng thông minh, thẻ RFID.
Cổng thông minh
Hệ thống cổng thông minh được trang bị camera AI tiên tiến, có khả năng quét sinh trắc khuôn mặt mỗi khi có người ra vào thư viện. Camera này không chỉ nhận diện nhanh chóng mà còn tích hợp tính năng thống kê thời điểm ra vào, cập nhật thông tin trực tiếp lên hệ thống quản lý thư viện theo thời gian thực.
Với hồ sơ người dùng đã được thiết lập sẵn, các camera AI sẽ sử dụng dữ liệu này để tự động thông báo khi một cá nhân ra vào thư viện. Điều này không chỉ giúp tối ưu hóa công tác quản lý an ninh mà còn dễ dàng truy xuất lịch sử ra vào trong trường hợp xảy ra sự cố mất cắp hoặc khiếu nại.
Bên cạnh đó, để quản lý tài sản trong thư viện, hệ thống cổng thông minh được tích hợp công nghệ RFID. Công nghệ này cho phép nhận diện các vật thể đã được gắn thẻ RFID, thông qua sóng vô tuyến.
Tính năng chống trộm sẽ tự động kích hoạt âm báo và đèn cảnh báo nếu tài liệu bị đưa ra ngoài thư viện mà chưa được xác nhận xuất. Người dùng chỉ được phép mang tài liệu ra ngoài khi đã hoàn tất quy trình đăng ký mượn tại quầy thủ thư hoặc tại các trạm mượn – trả tự phục vụ.
Điều này đảm bảo rằng mọi tài sản trong thư viện được quản lý chặt chẽ mà không cần sự giám sát thủ công từ con người. Nhân viên thư viện có thể dễ dàng quản lý số lượng lớn tài sản cùng một lúc thông qua phần mềm hệ thống, giúp tiết kiệm nguồn nhân lực và nâng cao hiệu quả công việc.
Thẻ RFID
Thẻ RFID (Radio Frequency Identification) là thiết bị sử dụng sóng vô tuyến để tự động nhận dạng và theo dõi các vật thể gắn thẻ. Sóng vô tuyến từ thẻ RFID được truyền đến một đầu đọc, trong trường hợp của thư viện thông minh, đầu đọc này chính là cổng an ninh.
Thẻ RFID thường có kích thước nhỏ, được gắn một nhãn RFID ở mặt sau. Nhãn này phát sóng vô tuyến đến cổng an ninh, từ đó giúp thực hiện các cảnh báo chống trộm khi cần thiết.
Thiết Bị Tự Động Hóa
Máy mượn trả tự phục vụ
Máy mượn trả tự phục vụ là thiết bị tự động hóa, cho phép người dùng tự thực hiện các giao dịch mượn và trả sách mà không cần sự trợ giúp trực tiếp từ nhân viên thư viện.
Các loại máy hiện nay thường sử dụng giao thức chuẩn SIP2 (Standard Interchange Protocol 2), một giao thức thiết kế để giao tiếp hiệu quả giữa các thiết bị như máy mượn trả tự phục vụ, hệ thống kiểm kê, đầu đọc mã vạch và phần mềm quản lý trong thư viện.
Giao thức SIP2 cho phép kiểm tra thông tin tài khoản người dùng, xử lý giao dịch mượn trả, kiểm tra tình trạng tài liệu, cũng như tự động thông báo và cập nhật hệ thống.
Ngoài ra, máy còn được tích hợp công nghệ RFID để nhận diện tài liệu và tài khoản người dùng. Người mượn sách có thể dễ dàng thực hiện giao dịch thông qua thẻ cá nhân của mình. Chỉ với một thao tác đặt sách lên máy, hệ thống sẽ tự động ghi nhận thông tin sách mượn, thời điểm mượn và trả sách, cũng như thông tin người mượn lên hệ thống.
Một số dòng máy mượn trả tự động trên thị trường: Selfcheck hybrid 1000, Bibliotheca.
Hệ thống phân loại sách tự động
Đây là một hệ thống công nghệ cao được thiết kế để tự động hóa quá trình phân loại và sắp xếp sách sau khi chúng được trả lại. Hệ thống này giúp giảm khối lượng công việc cho nhân viên thư viện, nâng cao hiệu quả và độ chính xác trong việc xử lý tài liệu, đồng thời đẩy nhanh quá trình trả sách lên kệ, để người dùng khác có thể mượn ngay lập tức.
Cấu trúc của một hệ thống băng chuyền bao gồm:
- Băng chuyền vận chuyển
- Hệ thống nhận dạng
- Khay đựng hoặc khu vực lưu trữ
Hệ thống sẽ phân loại sách bằng cách sử dụng cơ sở dữ liệu thư viện để nhận dạng các đầu sách khi chúng đi qua máy quét. Sau khi xác định được từng đầu sách, băng chuyền sẽ tự động chuyển sách đến thùng phân loại tương ứng, với vị trí đã được thiết lập sẵn trong phần mềm quản lý.
Số Hóa Tài Liệu Thư Viện
Trong mô hình thư viện thông minh, việc số hóa các tài liệu vật lý thành định dạng điện tử là một nhiệm vụ quan trọng, mang lại nhiều lợi ích đáng kể trong việc quản lý và chia sẻ tài liệu của thư viện.
(Máy Scan tài liệu Indus Bookscanner 9000 ứng dụng trong thư viện thông minh)
Một số dòng máy hiện nay đang tích hợp hệ thống nhận dạng ký tự quang học OCR (Optical Character Recognition), sở hữu nhiều tính năng vượt trội như:
- Xuất nhiều định dạng khác nhau: JPEG, JPEG2000, PDF, PDF-A, TIFF
- Hình ảnh chất lượng lên tới 7500 pixel được quét qua
- Tốc độ quét cao đạt 2,7 giây
- Khả năng quét tài liệu khổ lớn: 46cmx72cm (DxR)
Nhờ những tính năng này, công tác số hóa trong thư viện đã trở nên tối ưu hơn về cả thời gian lẫn nhân lực. Tài liệu sau khi được số hóa có thể dễ dàng chia sẻ với học sinh, sinh viên và cộng đồng thông qua các phần mềm thư viện số hoặc kho học liệu liên thư viện. Điều này không chỉ nâng cao khả năng tiếp cận thông tin mà còn hỗ trợ hiệu quả quá trình nghiên cứu và học tập.
Hệ Thống Quản Lý Thư Viện Thông Minh
Để đảm bảo mọi hoạt động tổ chức và vận hành thư viện diễn ra hiệu quả, việc triển khai một hệ thống quản lý toàn diện là điều cần thiết. Hệ thống này cho phép nhân viên thư viện quản lý tất cả các hoạt động trong thư viện một cách trực tuyến, từ việc quản lý tài liệu, theo dõi giao dịch mượn trả, đến giám sát các hoạt động và dịch vụ khác.
Hệ thống quản lý thư viện thông minh sẽ bao gồm các chức năng:
- Quản lý mượn – trả
- Quản lý kho tài liệu
- Quản lý người dùng và quyền truy cập
- Giám sát an ninh thư viện
- Kết nối thư viện số
- Liên kết hệ thống ngoài
Với hệ thống này, khả năng quản lý của nhà trường được nâng cao đáng kể. Ngoài ra, một số hệ thống còn được tích hợp và liên kết vào hệ thống quản lý vận hành của toàn trường. Điều này giúp đồng bộ hóa dữ liệu thư viện và đảm bảo rằng thông tin được quản lý thống nhất dưới sự điều hành của hệ thống quản lý tổng.
Giải Pháp Quản Lý Thư Viện Thông Minh PHX Smart School Giải Quyết Được Vấn Đề Gì?
Hạn chế về không gian lưu trữ
Giải pháp quản lý thư viện thông minh của PHX Smart School tối ưu hóa không gian lưu trữ kho tài liệu thông qua công nghệ điện toán đám mây. Điều này không chỉ giúp thư viện tiết kiệm không gian lưu trữ mà còn cho phép dễ dàng mở rộng dung lượng khi cần thiết.
Quản lý tình trạng sách
Trước đây, nhân viên thư viện thường gặp khó khăn trong việc theo dõi tình trạng và vị trí của sách, vấn đề này đặc biệt rõ rệt ở các thư viện có quy mô lớn. Giải pháp quản lý thư viện thông minh của PHX Smart School giúp thủ thư theo dõi tình trạng sách như nguyên bản, hỏng hóc, hoặc có sẵn ngay trên giao diện hệ thống.
Quá trình mượn – trả kém hiệu quả
Thông qua ứng dụng trên điện thoại, người đọc có thể đăng ký mượn và trả sách trực tuyến, đồng thời nhận hướng dẫn tìm kiếm vị trí sách cần tìm trong thư viện. Nhờ vậy, thủ thư không còn phải tốn nhiều thời gian vào các thủ tục mượn và trả sách. Thay vào đó, họ có thể tập trung vào các nhiệm vụ liên quan đến giám sát và quản lý hoạt động mượn trả.
Khó khăn trong công tác quản lý
Vấn đề đồng bộ dữ liệu luôn là thách thức lớn đối với hoạt động thư viện trong nhà trường. Thông thường, dữ liệu thư viện được lưu trữ trên phần mềm quản lý cố định tại một máy chủ, dẫn đến nhiều bất cập trong việc nhập xuất dữ liệu.
Giải pháp quản lý thư viện thông minh do đội ngũ PHX Smart School phát triển, được cài đặt dưới dạng module, sẽ kết nối trực tiếp với hệ thống quản lý trung tâm của trường. Tất cả dữ liệu sẽ được cập nhật lên trục dữ liệu liên thông theo thời gian thực. Điều này giúp nhà trường và bộ phận thư viện linh hoạt hơn trong việc truy cập, phân quyền và quản lý dữ liệu một cách hiệu quả.
Đọc thêm: Tại sao trường học cần đầu tư một hệ thống quản lý thư viện thông minh và toàn diện?
Tạm Kết
Thư viện thông minh đại diện cho một bước đột phá trong việc quản lý và sử dụng tài liệu, cung cấp giải pháp tối ưu cho các cơ sở giáo dục. Với các tính năng hiện đại như tự động hóa quy trình mượn trả, mô hình này giúp nâng cao người dùng cũng như vận hành một cách thông minh hơn trong công tác thư viện.
Các giải pháp quản lý thư viện thông minh không chỉ giúp tiết kiệm thời gian và nguồn lực mà còn cải thiện năng lực quản lý của nhà trường.
Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để trải nghiệm trực tiếp các lợi ích mà mô hình này đem. Đội ngũ chuyên viên của PHX Smart School luôn sẵn sàng hỗ trợ các nhà trường trong việc triển khai các giải pháp chuyển đổi số, phù hợp nhất với mô hình của từng trường học.
LIÊN HỆ NGAY
SĐT: 0392 601 425
Email: khachhang@phx-smartschool.com
Theo dõi fanpage PHX Smart School để biết thêm các tin tức mới nhất về lĩnh vực giáo dục, công nghệ giáo dục trong và ngoài nước.