Sự khác nhau giữa trường học thông minh và trường học thường

Cập nhật lần cuối vào Tháng mười hai 5th, 2024 at 04:48 chiều

Trường học thông minh là mô hình trường học đổi mới, nhận được nhiều sự chú ý không chỉ từ phụ huynh mà còn cà nhà trường và các cơ sở giáo dục. Vậy có gì khác biệt giữa trường học thông minh và trường học truyền thống? Trong bài viết này, hãy cùng PHX Smart School sẽ cùng bạn so sánh sự khác nhau giữa trường học thông minh và trường học thường, về ưu điểm, nhược điểm, mô hình tổ chức của mỗi loại.

1. Bảng tổng quan sự khác nhau giữa trường học thông minh và trường học thường

Trường học thông minh và trường học thường – truyền thống là 02 mô hình tổ chức trường học được áp dụng phổ biến nhất hiện nay, trong đó có trường học thông minh mới nổi lên trong nhiều năm trở lại tại Việt Nam và trường học truyền thống với tính lâu đời, không ngừng được cải tiến. Nhìn chung, những điểm khác biệt giữa trường học thông minh và trường học truyền thống được thể hiện rõ rệt nhất về cơ sở vật chất, chương trình đào tạo, phương pháp giảng dạy, hệ thống quản lý, mức độ tương tác giữa giáo viên và học sinh.

Bảng so sánh sau sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan nhất về 02 mô hình này, được so sánh dựa trên 12 tiêu chí khác nhau:

Tiêu chí	Trường học thường (truyền thống)	Trường học thông minh
Chiến lược phát triển	Tập trung vào việc duy trì chất lượng giáo dục	Tập trung vào đổi mới sáng tạo, áp dụng công nghệ và cá nhân hóa học tập.
Cơ sở vật chất	Phòng học truyền thống, ít trang thiết bị công nghệ.	Phòng học được trang bị thiết bị công nghệ hiện đại như bảng tương tác, máy chiếu, thiết bị IoT.
Chương trình đào tạo	– Chương trình giảng dạy đồng bộ, theo tiêu chuẩn & quy định của Bộ GD&ĐT – Thiếu linh hoạt – Chưa tập trung phát triển các kỹ năng STEM	– Chương trình đa dạng với các nội dung học tập được cá nhân hóa tùy thuộc vào nhà trường và giáo viên, có sự tham khảo kết hợp với phương thức của bộ giáo dục. – Linh hoạt – Tập trung phát triển các kỹ năng STEM
Học sinh	– Ít cơ hội sử dụng các công nghệ trong học tập – Học tập theo khung chương trình cố định – Ít cơ hội tiếp cận và rèn luyện các kỹ năng số, tập trung chủ yếu vào kiến thức học thuật.	– Cơ hội tận dụng công nghệ vào học tập – Học tập theo định hướng phù hợp với năng lực cá nhân – Tích hợp các kỹ năng số vào chương trình học – Rèn luyện kỹ năng sử dụng công nghệ thông qua các hoạt động học tập hàng ngày.
Phương pháp giảng dạy	Giáo viên là trung tâm, giảng dạy chủ yếu bằng phương pháp truyền đạt kiến thức.	Học sinh là trung tâm, áp dụng các phương pháp học tập chủ động và tương tác như học qua dự án, e-learning, flipped classroom.
Quản lý học tập	Thủ công, sử dụng sổ sách và phần mềm cơ bản để quản lý điểm số và hồ sơ học sinh.	Số hóa toàn bộ quản lý học tập thông qua hệ thống LMS, quản lý hồ sơ, kết quả học tập và tiến độ học tập tự động.
Hình thức đánh giá	Đánh giá dựa trên điểm số và bài kiểm tra định kỳ.	Đánh giá đa dạng qua các bài tập dự án, bài thuyết trình, và theo dõi tiến độ học tập liên tục.
Quản lý hành chính	– Thủ công – Ít sử dụng công nghệ, giấy tờ nhiều.	– Quản lý số hóa – Tự động hóa quy trình hành chính, giảm thiểu giấy tờ, tối ưu hóa quy trình làm việc.
Giao tiếp và kết nối	– Hình thức gặp mặt trực tiếp – Liên hệ qua điện thoại, ít công cụ hỗ trợ	– Hình thức gặp mặt trực tiếp & trực tuyến – Tận dụng các công cụ kết nối như phòng chat, trao đổi, thảo luận được tích hợp sẵn
Hỗ trợ học tập	– Hỗ trợ học tập chủ yếu qua lớp học phụ đạo, giáo viên chủ nhiệm. – Học tập từ xa bị giới hạn, chủ yếu học trực tiếp tại lớp	– Hỗ trợ học tập đa dạng qua các công cụ trực tuyến, trợ lý ảo, học liệu số hóa, và các khóa học bổ trợ theo nhu cầu. – Học tập từ xa qua các nền tảng trực tuyến mọi lúc, mọi nơi
Đào tạo giáo viên	Giáo viên ít được đào tạo về kỹ năng công nghệ. Mô hình đào tạo giáo viên được triển khai theo các hình thức dự giờ, thi đua giáo viên dạy tốt.	Giáo viên được đào tạo liên tục về công nghệ, phương pháp giảng dạy mới, và kỹ năng số để đáp ứng yêu cầu giảng dạy trong môi trường số hóa.
Mức độ cải tiến	Thường ít khi có sự đổi mới mạnh mẽ về phương án giáo dục. Sự thay đổi chủ yếu dựa trên mô hình thi THPTQG và thi chuyển cấp hàng năm.	Linh hoạt, dễ dàng áp dụng các phương pháp, công nghệ mới vào giảng dạy và quản lý.

Các so sánh trên được PHX Smart School xây dựng và đúc kết, dựa trên kinh nghiệm 10+ năm triển khai hệ thống trường học thông minh cho các nhà trường từ tiểu học tới đại học. Để tìm hiểu và đi sâu hơn trong việc so sánh sự khác biệt giữa trường học thông minh và trường học thường, sau đây sẽ là các phân tích của chúng tôi về đặc điểm và ưu – nhược điểm của từng mô hình trường học.

2. Đặc điểm của trường học thông minh

Trường học thông minh – hay còn gọi là trường học số, là một mô hình trường học lấy công nghệ làm yếu tố cốt lõi trong việc thực hiện toàn bộ các hoạt động từ giảng dạy, học tập cho đến vận hành và quản lý trường học. Việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến sẽ không chỉ có trong cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục, mà còn cả về hoạt động triển khai, hệ thống giáo dục thông minh (E-Learning, LMS,…) và nhiều yếu tố khác. 

Với các công nghệ trên, người được hưởng lợi từ mô hình này không chỉ có giáo viên và học sinh mà còn là toàn bộ những đối tượng tham gia vào hoạt động giáo dục như phụ huynh, nhà trường và đội ngũ nhân viên. Mô hình trường học thông minh tiêu chuẩn được triển khai tại Việt Nam có thể kể đến là Đại học Phenikaa, Đại học FPT, Trường THPT Sao Mai,…

Với sự hỗ trợ của các giải pháp công nghệ, trường học thông minh có một số những  đặc điểm nổi bật như:

• Ứng dụng công nghệ trong dạy và học: Ứng dụng các công nghệ như thực tế ảo (VR), thực tế ảo tăng cường (AR),…

• Hệ thống quản lý điện tử: số hóa toàn bộ các quy trình quản lý – vận hành truyền thống.

• Hạ tầng kết nối toàn diện: xây dựng các hạ tầng bao gồm hạ tầng mạng, hệ thống máy chủ, hệ thống phần mềm, hệ thống điều khiển, mạng lưới thiết bị IoT.

• Môi trường học tập linh hoạt: cho phép học sinh/giáo viên thực hiện nhiều cách dạy và học khác nhau (học từ xa, cá nhân hóa bài giảng,…)
• Hỗ trợ học tập trực tuyến: sử dụng phần mềm học tập trực tuyến và internet để cung cấp các công cụ, nội dung và dịch vụ học tập từ xa
• Cá nhân hóa học tập: các bài giảng, học liệu được xây dựng dựa trên khả năng tiếp thu của từng học sinh.
• Tích hợp trí tuệ nhân tạo: thu thập và phân tích dữ liệu học tập của học sinh để đề xuất các phương pháp dạy và tài liệu học phù hợp
• Tăng cường sự tham gia của phụ huynh: theo dõi tình hình học tập, lịch sử điểm danh, và các hoạt động của con em mình qua các ứng dụng hoặc cổng thông tin trực tuyến

Thông qua mô hình, mục tiêu quan trọng nhất mà nhà trường hướng đến là hiệu quả học tập cho học sinh, giúp các em phát triển toàn diện cả về tư duy, nhận thức cũng như thế mạnh đặc biệt của từng cá nhân. Đây cũng chính là điều mà các bậc phụ huynh hiện nay dành nhiều sự quan tâm khi lựa chọn trường cho con em mình. 

3. Đặc điểm của trường học thường – truyền thống

Trường học thường – trường học truyền thống là mô hình phổ biến, được áp dụng lâu đời tại Việt Nam. Trái ngược với trường học thông minh, các nhà trường truyền thống ít được can thiệp bởi các yếu tố công nghệ. Mô hình này tập chung chủ yếu vào giảng dạy trực tiếp, quy trình thủ công, hồ sơ tài liệu được lưu trữ vật lý bằng giấy tờ.

Ba yếu tố trên cũng chính là những đặc trưng cơ bản của trường học thường. Do lịch sử hình thành và phát triển trong một thời gian dài, nhiều đơn vị nhà trường hiện nay gặp không ít những khó khăn trong việc chuyển đổi lên mô hình mới hay ứng dụng một giải pháp giáo dục hiệu quả.  

Ngoài những điểm cơ bản trên, trường học truyền thống còn có một số những đặc điểm khác như:

• Cơ sở vật chất cơ bản: phòng học, bảng đen, bục giảng,…
• Phương pháp giảng dạy: hầu hết là bài giảng một chiều, giáo viên là trung tâm của buổi học, ít các tiết học thực hành – trải nghiệm.
• Đánh giá và kiểm tra: phương pháp truyền thống dưới dạng thi viết, vấn đáp hoặc kiểm tra trực tiếp.

Tuy mô hình này đã lâu đời, song Bộ Giáo dục và Đào tạo, cũng như nhà trường và các thầy cô vẫn không ngừng đổi mới, sáng tạo và học hỏi thêm các phương pháp giảng dạy từ quốc tế. Điều đó giúp cho mô hình trường học truyền thống vẫn vô cùng phổ biến và có được niềm tin từ phía phụ huynh.

4. So Sánh Ưu Điểm Của Trường Học Thông Minh Với Trường Học Thường

Trường học thông minh và trường học thường đều có những ưu điểm riêng, phù hợp với từng giai đoạn phát triển giáo dục. Phần thông tin sau đây sẽ giúp mọi người hiểu rõ sự khác biệt về ưu điểm giữa hai mô hình này cũng như giá trị mà chúng mang lại là gì. 

4.1. Trường học thông minh

Mô hình trường học thông minh sẽ có những ưu điểm sau:

• Tối ưu hóa quản lý nhà trường: Tự động hóa toàn bộ các quy trình quản lý như đào tạo, nhập học, thu học phí,…Các dữ liệu thu thập sau đó sẽ được cập nhật, phân tích, báo cáo và truy xuất dễ dàng giữa các bộ phận phòng ban, từ đó giúp giảm thiểu sai sót và tiết kiệm thời gian. 

• Nâng cao hiệu quả giảng dạy: Giáo viên được tiếp cận các công cụ hỗ trợ giảng dạy như máy chiếu tương tác, phần mềm giảng dạy,… Cho phép tạo ra nhiều cách thức truyền tải nội dung đến học sinh hơn. Bài giảng cũng trở nên sinh động, hấp dẫn và thực tế hơn.

• Kho học liệu phong phú: Truy cập kho học liệu không giới hạn với tài liệu tham khảo, sách điện tử (ebook), video bài giảng,…với hai lựa chọn là nguồn nội bộ hoặc nguồn liên kết ngoài.

• Tăng cường kết nối và tương tác: Tích hợp các công cụ tương tác trực tuyến như nhóm chat, phòng thảo luận, diễn đàn,… Qua đó dễ dàng trao đổi nội dung bài học, giải đáp bài tập trên một nền tảng duy nhất.

• Đánh giá – theo dõi kết quả học tập: Các thông số, dữ liệu về quá trình học tập của học sinh đều được thu thập tự động theo thời gian thực. Từ đó cung cấp các báo cáo chi tiết về điểm mạnh điểm yếu của từng học sinh.

• Tiết kiệm chi phí lâu dài: Các vị trí được chuyên môn hóa, đáp ứng khối lượng công việc lớn. Với sự hỗ trợ bởi phần mềm, cho phép nhà trường sẵn sàng mở rộng quy mô mà không cần tuyển thêm nhân sự. 

• Khả năng mở rộng và nâng cấp: Hầu hết các công nghệ và phần mềm hoạt động trên không gian số, sử dụng kết nối internet để truy cập. Do đó, mô hình này cho phép nhà trường dễ dàng mở rộng và tích hợp các giải pháp mới. 

Với các ưu điểm trên, không khó có thể nhận ra rằng trường học thông minh sẽ là mô hình giáo dục chủ đạo trong tương lai. Đây là mô hình lý tưởng tạo điều kiện cho các em học sinh được tiếp cận và làm việc, học tập trong môi trường số, là hành trang vô cùng quan trọng trong xã hội 4.0 đang chuyển mình vô cùng mạnh mẽ. Ngoài ra, mô hình này cũng giúp giải quyết các khó khăn của trường học truyền thống như hệ thống thông tin, tính linh hoạt trong giáo dục,…

4.2. Trường học thường – trường học truyền thống

Tuy không có nhiều sự hỗ trợ bởi công nghệ, trường học truyền thống vẫn có những giá trị cốt lõi trong giáo dục như:

• Tương tác trực tiếp giữa giáo viên và học sinh: Giáo viên có thể quan sát những hoạt động, biểu cảm, tương tác thực tế của học sinh trong buổi học như thế nào. Mọi trao đổi, thắc mắc giữa học sinh và giáo viên sẽ được thực hiện trực tiếp trên lớp và trong các tiết phụ đạo.

• Tạo môi trường học tập gần gũi, thân thiện: Dễ dàng xây dựng các mối quan hệ bạn bè, thầy cô trong môi trường trường học. Điều này giúp nâng cao tinh thần học tập và hỗ trợ lẫn nhau giữa các học sinh.

• Kỷ luật trong học tập: Với giờ giới nghiêm và các quy định trường học, điều này giúp học sinh tập trung hơn đối với việc học, có ý thức trong việc tuân thủ các quy định, tránh sự lơ là, thiếu kỷ luật trong học tập.

• Chi phí đầu tư thấp: Việc sử dụng các cơ sở vật chất đơn giản như bàn ghế, bảng đen và máy chiếu phổ thông, trường học thường không yêu cầu mức đầu tư lớn về các thiết bị công nghệ hiện đại.
• Phù hợp với nhiều đối tượng học sinh: Không yêu cầu các kỹ năng sử dụng công nghệ ở học sinh như trường thông minh nên có thể triển khai ở hầu hết các khu vực địa lý, nơi có sự chênh lệch về cơ sở vật chất, khả năng tiếp cận đến công nghệ số cũng như trình độ văn hóa của các em học sinh.

Mỗi trường học đều có những ưu điểm riêng của mình, nếu mô hình thông minh tập trung vào trải nghiệm học tập thì trường học thường đề cao sự tập trung vào bài giảng của học sinh hơn. Điều quan trọng là với mỗi định hướng cụ thể sẽ có một mô hình phù hợp với bối cảnh, điều kiện thực tế tại đơn vị nhà trường. 

Tuy nhiên, dễ dàng có thể nhận ra rằng, mô hình trường học truyền thống sẽ vô cùng đề cao giá trị của người cô, người thầy. Với việc ít trang bị các hệ thống kỹ thuật hỗ trợ, giáo viên sẽ vượt trội hơn trong việc trở thành tâm điểm của lớp học, yêu cầu năng lực thu hút, truyền tải kiến thức của người đứng lớp. Điều đó khiến cho chất lượng giáo viên trở nên đặc biệt quan trọng hơn tất thảy trong mô hình trường học truyền thông, là một trong các yếu tố thi đua được bộ giáo dục phát động.

5. Các nhược điểm của Trường Học Thông Minh Và Trường Học Thường

Trong mỗi khía cạnh của trường học, hai mô hình này đều tồn tại những điểm yếu đáng cân nhắc khi được triển khai ngoài thực tế. Trong bảng so sánh giữa trường học thông minh và trường học thường dưới đây, những điểm yếu đó sẽ được liệt kê để giúp bạn có cái nhìn rõ ràng nhất.

Tiêu Chí	Trường Học Thông Minh	Trường Học Thường
Chi phí đầu tư	Yêu cầu chi phí cao cho cơ sở hạ tầng, trang thiết bị và phần mềm quản lý	Chi phí thấp do trang thiết bị cơ bản, nhưng thiếu tính linh hoạt và dễ xuống cấp theo thời gian
Công nghệ	Phụ thuộc lớn vào hệ thống công nghệ, hoạt động học tập có thể bị gián đoạn khi xảy ra lỗi.	Chưa ứng dụng những lợi ích mà công nghệ đem lại, nhiều hoạt động còn thực hiện thủ công.
Khả năng tiếp cận công nghệ	Học sinh và giáo viên thiếu kỹ năng CNTT có thể gặp khó khăn trong quá trình sử dụng	Thụ động trong việc tiếp cận công nghệ khiến nhà trường khó khăn trong thực hiện chuyển đổi số
Tương tác con người	Tương tác trực tiếp giữa giáo viên và học sinh bị giảm, đặc biệt trong học tập trực tuyến	Tính tương tác cao nhưng khó khăn trong giảng dạy khi không thể gặp trực tiếp hay giãn cách xã hội.
Lưu trữ thông tin	Đòi hỏi hệ thống bảo mật cao cho dữ liệu người dùng, dễ gặp rủi ro an ninh mạng	Lưu trữ thông tin qua giấy tờ khó bảo quản, dễ thất thoát, không gian lưu trữ giới hạn.
Thời gian thích nghi	Yêu cầu thời gian để mọi nhóm đối tượng trường học làm quen với cách thức, hệ thống mới	Thích nghi nhanh nhưng dễ khiến mọi người ngại thay đổi, không thể triển khai công nghệ mới.

Qua đây, ta có thấy rằng một trong những thách thức lớn nhất ở trường học thông minh chính là bảo mật thông tin. Giải pháp cho vấn đề này là hợp tác với những nhà cung cấp đủ uy tín, dày dặn chuyên môn và kinh nghiệm trong ngành đảm bảo dữ liệu người dùng được an toàn tuyệt đối. 

Tuy nhiên, vấn đề ở trường học thường còn lớn hơn thế. Việc quy trình vận hành duy trì trong một thời gian dài đã hình thành những thói quen công việc ăn sâu vào tiềm thức mọi người. Kết quả là hầu hết các đối tượng từ giáo viên, phụ huynh đến học sinh khá ngần ngại trong việc chuyển đổi mô hình, từ đó hạn chế khả năng phát triển và ứng dụng công nghệ mới của trường trong tương lai.

Để tháo gỡ hoàn toàn nút thắt trên, chuyển dịch sang mô hình trường học thông minh được cho là mục tiêu hàng đầu mà các cơ sở giáo dục cần đặc biệt ưu tiên. Đây không chỉ là đề xuất, khuyến khích triển khai từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, mà còn là giải pháp được các chuyên gia giáo dục trên cả nước đánh giá vô cùng cao, trong đó có PHX Smart School với 10+ năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn mô hình giáo dục.

6. Tạm kết

Bài viết của PHX Smart School đã phân tích chi tiết về sự khác nhau giữa trường học thông minh và trường học thường. Với trường học thông minh, mô hình này mang đến một môi trường giáo dục hiện đại, nơi công nghệ hỗ trợ tối đa việc giảng dạy và học tập. Trong khi đó, trường học thường vẫn giữ vai trò quan trọng nhờ việc truyền tải trực tiếp. Chính vì vậy, việc lựa chọn giữa hai mô hình phụ thuộc vào định hướng chiến lược và khả năng triển khai của từng đơn vị giáo dục.

Hiện nay, PHX Smart School là một trong những đơn vị hàng đầu tại Việt Nam thực hiện triển khai các dự án trường học thông minh toàn diện. Với công nghệ điện toán đám mây và tính năng module hóa đang được ứng dụng, bộ giải pháp trường học của PHX đã nhận được nhiều sự tin tưởng từ ban lãnh đạo các trường về bài toán chi phí trong dài hạn.

Nếu các thầy cô và nhà trường đang có nhu cầu tham khảo về mô hình trường học thông minh, hãy liên hệ ngay với PHX Smart School theo các cách sau:

CTCP Dịch Vụ Và Giải Pháp Công Nghệ Giáo Dục PHX Smart School

SĐT: (+84)392-601-425

Email: khachhang@phx-smartschool.com  

Fanpage: PHX Smart School