Giải đáp thắc mắc, hỗ trợ biên soạn nội dung, trợ lý học tập,… chỉ là một phần trong số rất nhiều giá trị mà trí tuệ nhân tạo đang mang lại cho hoạt động dạy và học. Trên thực tế, ứng dụng của AI trong giáo dục được thể hiện ở nhiều hoạt động khác không chỉ giới hạn ở các tác vụ đơn giản. Chính vì vậy, trong bài viết này, PHX Smart School sẽ cùng bạn khám phá toàn cảnh những mô hình và lĩnh vực ứng dụng AI nổi bật nhất trong giáo dục hiện nay.
Nội dung
1. Thực trạng ứng dụng của AI trong giáo dục tại Việt Nam
Tại Việt Nam, ứng dụng của AI trong giáo dục đang diễn ra với tốc độ ngày càng nhanh, đặc biệt trong các hoạt động dạy – học và quản lý nhà trường. Theo Sách Trắng về Công nghệ giáo dục Việt Nam 2024, có tới 60% sản phẩm EdTech trong nước đã tích hợp công nghệ AI, thể hiện sự chủ động bắt nhịp với xu hướng toàn cầu. Các nền tảng học trực tuyến, hệ thống quản trị và công cụ hỗ trợ giảng dạy đang tận dụng AI để cá nhân hóa nội dung, nâng cao hiệu quả học tập. Thực tế này cho thấy AI đang từng bước thay đổi cách thức giáo dục được tổ chức và triển khai tại Việt Nam.
Ở cấp độ chính sách, Chính phủ đã có những định hướng rõ ràng trong việc khuyến khích tích hợp AI vào giáo dục. Đáng chú ý là Quyết định số 131/QĐ-TTg ngày 25/01/2022 phê duyệt Đề án tăng cường ứng dụng CNTT và chuyển đổi số trong giáo dục – đào tạo giai đoạn 2022–2025, định hướng đến năm 2030. Văn bản này đặt nền tảng pháp lý quan trọng cho việc đưa AI vào đổi mới phương pháp dạy và học, cũng như nâng cao chất lượng quản lý giáo dục. Với định hướng đó, AI chắc chắn sẽ trở thành một yếu tố cốt lõi trong tiến trình hiện đại hóa giáo dục Việt Nam những năm tới.
2. Các ứng dụng của AI trong giáo dục
Hiện nay, Ứng dụng của AI trong giáo dục đang được thể hiện qua nhiều mô hình và hoạt động khác nhau, từ công tác giảng dạy cho đến quản lý vận hành trường học. Để giúp các thầy cô hiểu rõ hơn, PHX Smart School đã tổng hợp 12 ứng dụng AI trong giáo dục và phân loại các ứng dụng đó vào 03 nhóm chính:
- Hỗ trợ người dạy
- Hỗ trợ hoạt động học tập
- Hỗ trợ vận hành trường học
Chi tiết từng nhóm được trình bày dưới đây.
2.1. Ứng dụng của AI trong hỗ trợ người dạy
Biên soạn nội dung
Các công cụ AI có thể đề xuất chủ đề giảng dạy, tạo slide bài học, biên soạn giáo án cùng bài tập rèn luyện theo các cấp độ tư duy. Với khả năng truy xuất và tổng hợp thông tin nhanh chóng, AI giúp giáo viên tiết kiệm đáng kể thời gian soạn bài, đồng thời đảm bảo nội dung được chuẩn hóa, cập nhật và phù hợp với trình độ người học.
Chấm điểm tự động
Trong các hệ thống đào tạo trực tuyến hoặc lớp học quy mô lớn, AI được tích hợp nhằm hỗ trợ chấm điểm một cách nhanh chóng và chính xác. Các thuật toán có thể xử lý bài trắc nghiệm tức thời, đồng thời đánh giá bài luận dựa trên các tiêu chí định sẵn.
Với sự phát triển mạnh mẽ của các công nghệ Gen AI (AI tạo sinh) trong những năm gần đây, điển hình như ChatGPT, giáo viên có thể gửi trực tiếp hình ảnh bài làm của học sinh kèm theo hướng dẫn chấm điểm dựa trên bộ tiêu chí cụ thể. AI sẽ phân tích, đưa ra nhận xét chi tiết và xác định điểm số cuối cùng, giúp giảm thiểu các sai sót thường gặp như chấm thiếu hoặc chấm không chính xác.
Kiểm tra đạo văn
Bên cạnh các bài kiểm tra dạng đúng sai, ứng dụng của AI trong giáo dục cũng được thể hiện trong khả năng chấm điểm các nội dung liên quan đến văn bản và kỹ năng viết. Công nghệ này có khả năng đối chiếu bài làm với kho dữ liệu khổng lồ nhằm phát hiện đạo văn hoặc xác định những phần nội dung được tạo ra bằng AI.
Việc tích hợp công cụ kiểm tra đạo văn không chỉ giúp bảo vệ tính trung thực trong học thuật, mà còn góp phần xây dựng thói quen nghiêm túc và có trách nhiệm trong học tập và nghiên cứu.
Dịch thuật
Tại các môi trường giảng dạy song ngữ hoặc trường quốc tế, AI hỗ trợ mạnh mẽ việc dịch thuật nội dung học tập. Các hệ thống dịch thông minh có thể chuyển ngữ tài liệu, bài giảng và video học tập một cách chính xác, đồng thời hỗ trợ giáo viên và học sinh trong việc hiểu và truyền đạt kiến thức đa ngôn ngữ. Điều này không chỉ giúp mở rộng khả năng tiếp cận học liệu quốc tế mà còn thúc đẩy năng lực ngoại ngữ của người học.
Trợ lý ảo
AI ngày càng đóng vai trò như một “trợ lý ảo” hỗ trợ giáo viên, đặc biệt trong việc tổ chức lớp học và quản lý công việc giảng dạy hằng ngày. Các công cụ này có thể tự động gửi thông báo, nhắc lịch dạy, hỗ trợ xây dựng kế hoạch bài giảng. Việc ứng dụng trợ lý ảo giúp giáo viên giảm tải khối lượng công việc không liên quan đến giảng dạy, từ đó có thêm thời gian dành cho hoạt động tương tác và sáng tạo trong lớp học.
Các mô hình AI này thường có chi phí đầu tư lớn và được triển khai đồng bộ ở quy mô toàn trường hoặc tổ chức giáo dục, chủ yếu tại các đại học áp dụng mô hình giáo dục thông minh như Đại học Stanford, Mỹ.
2.2. Ứng dụng của AI trong hoạt động học tập
Trợ lý ảo cho người học
Không chỉ hỗ trợ giáo viên, AI còn được phát triển để trở thành một trợ lý ảo mạnh mẽ dành cho người học. Thông qua các mô hình chatbot AI, trợ lý này có thể giải đáp thắc mắc của học sinh liên quan đến nội dung bài học, thông tin lớp học, trường học, bài tập hay học liệu… một cách nhanh chóng và thuận tiện. Với khả năng hoạt động 24/7 và phục vụ đồng thời cho số lượng lớn người dùng, AI giúp học sinh học tập mọi lúc, mọi nơi và chủ động hơn trong việc tiếp cận thông tin.
Hiện nay, trợ lý ảo cho người học đã trở thành một tính năng quan trọng trong nhiều hệ thống quản lý trường học thông minh, góp phần giảm tải khối lượng công việc tư vấn và hỗ trợ thông tin truyền thống. Tại Việt Nam, một số đơn vị tiên phong đã triển khai ứng dụng này, tiêu biểu như Trường Đại học Phenikaa và Đại học Quốc gia Hà Nội.
Cá nhân hóa chương trình học tập
Trong một số mô hình đào tạo như luyện thi, phát triển kỹ năng mềm hay đào tạo thích ứng, ứng dụng của AI trong giáo dục được thể hiện rõ việc cá nhân hóa chương trình học theo năng lực từng học sinh. Bằng cách phân tích hành vi học tập, kết quả đánh giá và mức độ tương tác của người học, AI có thể thiết kế lộ trình học tập riêng biệt, phù hợp với khả năng tiếp thu, tốc độ học và nhu cầu cụ thể của từng cá nhân.
Bên cạnh đó, các nền tảng học tập trực tuyến ngày nay cũng tận dụng sức mạnh của AI để điều chỉnh nội dung giảng dạy theo trình độ của người học. Việc cá nhân hóa không chỉ giúp học sinh tập trung vào những nội dung trọng tâm mà còn tăng mức độ hứng thú, từ đó cải thiện kết quả học tập một cách bền vững.
Học ngoại ngữ
Tại các trường có chương trình ngoại ngữ chuyên sâu hoặc giảng dạy theo chuẩn quốc tế, AI đang trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực trong việc rèn luyện kỹ năng phát âm, nghe – nói và phản xạ ngôn ngữ. Nhờ vào công nghệ nhận diện giọng nói và xử lý ngôn ngữ tự nhiên, AI có thể đánh giá độ chính xác trong phát âm, cung cấp phản hồi chi tiết và cá nhân hóa quá trình học tập cho từng học sinh. Điều này không chỉ giúp người học tự tin hơn khi giao tiếp, mà còn mang lại trải nghiệm học ngoại ngữ sinh động, linh hoạt và hiệu quả hơn so với các phương pháp truyền thống.
2.3. Ứng dụng của AI trong vận hành trường học
Tự động hóa hành chính
Nhiều trường học hiện nay đã tích hợp AI vào phần mềm quản trị nhà trường nhằm tự động hóa các quy trình hành chính thường nhật. Cụ thể, AI có thể hỗ trợ:
- Điểm danh thông qua nhận diện khuôn mặt
- Gửi thông báo cho phụ huynh
- Tạo báo cáo học tập và lớp học định kỳ
- Xử lý các câu hỏi và yêu cầu thường gặp qua chatbot hành chính
Việc số hóa các hoạt động này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao độ chính xác trong vận hành, mà còn tăng cường sự kết nối giữa nhà trường, học sinh và phụ huynh.
Kiểm tra và đánh giá
AI cũng được ứng dụng trong các kỳ thi quan trọng do Bộ Giáo dục tổ chức, điển hình là kỳ thi THPT Quốc gia. Hệ thống camera tích hợp AI được triển khai nhằm phát hiện và ngăn chặn hành vi gian lận trong quá trình làm bài. Các thuật toán có thể nhận diện những biểu hiện bất thường như nhìn ra khỏi màn hình, trao đổi với người khác, hoặc sử dụng thiết bị không được phép. Nhờ đó, công tác tổ chức thi trở nên minh bạch và công bằng hơn, đồng thời nâng cao độ tin cậy của kết quả đánh giá.
Phân tích dữ liệu người học
Trong bối cảnh các trường học ngày càng chuyển đổi số, AI đang giữ vai trò trung tâm trong việc xử lý và khai thác dữ liệu giáo dục nhằm hỗ trợ ra quyết định một cách hiệu quả. Các hệ thống AI có thể tích hợp và phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau như điểm số, điểm danh, kết quả kiểm tra, hành vi học tập trên hệ thống LMS, cũng như mức độ tương tác trong lớp học.
Không chỉ dừng lại ở việc tổng hợp dữ liệu dưới dạng báo cáo trực quan (dashboard), AI còn có khả năng phát hiện tự động các xu hướng và mối quan hệ tiềm ẩn giữa các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dạy – học. Chẳng hạn, hệ thống có thể nhận diện mối liên hệ giữa việc sụt giảm thành tích học tập với tình trạng nghỉ học thường xuyên hoặc mức độ tương tác thấp, từ đó đưa ra cảnh báo sớm đối với những học sinh có nguy cơ bỏ học hoặc giảm sút kết quả học tập.
Hệ thống cửa ra vào
Tại các trường có yêu cầu an ninh cao hoặc khuôn viên rộng như Đại học Phenikaa, hệ thống kiểm soát ra vào được nâng cấp nhờ tích hợp công nghệ AI. Camera AI có khả năng nhận diện khuôn mặt của học sinh, giáo viên và nhân viên để ghi nhận thời gian ra vào, phát hiện người lạ hoặc cảnh báo các tình huống bất thường. Nhờ đó, nhà trường có thể tự động hóa việc kiểm soát ra vào các phòng chức năng và không gian chung, đảm bảo an toàn và vận hành hiệu quả hơn.
3. Xu hướng ứng dụng của AI trong giáo dục hiện đại
Trí tuệ nhân tạo đang mở ra một kỷ nguyên mới cho giáo dục toàn cầu, với tiềm năng định hình lại cách chúng ta dạy và học. Trong bối cảnh đó, việc định hướng ứng dụng của AI trong giáo dục theo cách nhân văn, hiệu quả và bền vững là yêu cầu cấp thiết đối với các nhà quản lý giáo dục, nhà trường và các tổ chức đào tạo. Dưới đây là những xu hướng đáng chú ý được nhận định sẽ diễn ra trong tương lai.
Cách tiếp cận minh bạch, nhân văn và lấy người học làm trung tâm
UNESCO đã đưa ra lời kêu gọi toàn cầu về việc xây dựng một cách tiếp cận đối với trí tuệ nhân tạo trong giáo dục theo hướng minh bạch, nhân văn và đặt người học làm trung tâm. Theo đó, các chính sách liên quan đến AI cần chú trọng đến yếu tố công bằng, nhằm thu hẹp khoảng cách công nghệ không chỉ trong nội bộ từng quốc gia mà còn trên phạm vi toàn cầu.
Phát triển các trải nghiệm học tập cá nhân hóa sâu sắc hơn
Một trong những xu hướng nổi bật của AI trong giáo dục là khả năng phân tích dữ liệu lớn kết hợp với các thuật toán học máy để tạo ra trải nghiệm học tập mang tính cá nhân hóa cao. Mô hình này hiện nay đang được áp dụng trong một số hoạt động như đào tạo E-Learing. Điều này không chỉ giúp người học tiếp cận kiến thức theo tốc độ và nhu cầu riêng, mà còn thúc đẩy hiệu quả học tập theo hướng linh hoạt và thích ứng.
Tăng cường vai trò của Chatbot AI
Chatbot AI đang dần trở thành một công cụ hỗ trợ học tập đắc lực khi có thể đồng hành cùng học sinh 24/7, giải đáp thắc mắc, hỗ trợ ôn tập và giảm tải cho giáo viên trong các công việc mang tính lặp lại. Đây chính là một trong những ứng dụng nổi bật của AI mà các trường học thông minh đang ưu tiên triển khai, nhằm thúc đẩy giáo dục theo hướng cá nhân hóa mạnh mẽ hơn.
Phát triển nền tảng học tập từ xa tích hợp AI
Các nền tảng học tập từ xa tích hợp công nghệ AI đang ngày càng được quan tâm nhờ vào tính linh hoạt và khả năng tối ưu hóa tài nguyên giảng dạy. AI không chỉ giúp tự động hóa quá trình phản hồi trong lớp học trực tuyến, mà còn đóng vai trò như một “người giám sát học tập”, hỗ trợ theo dõi tiến trình và tương tác của người học trong môi trường số.
4. Tạm kết
AI không chỉ là công nghệ, mà còn là công cụ để kiến tạo một hệ sinh thái giáo dục thông minh, công bằng và lấy người học làm trung tâm. Để tận dụng tối đa tiềm năng này, các bên liên quan trong ngành giáo dục cần xây dựng chiến lược triển khai phù hợp, đồng thời đảm bảo các yếu tố đạo đức, bảo mật và tính công bằng trong từng quyết định công nghệ. Ứng dụng của AI trong giáo dục nếu được khai thác đúng hướng sẽ không chỉ nâng cao hiệu quả giảng dạy mà còn góp phần tái định hình toàn bộ trải nghiệm học tập trong tương lai.
Là doanh nghiệp hàng đầu về giải pháp giáo dục, đội ngũ PHX Smart School cam kết luôn sẵn sàng hỗ trợ và đồng hành cùng các đơn vị trong mục tiêu hướng đến mô hình giáo dục số. Lấy người dùng làm trung tâm, chúng tôi luôn không ngừng phát triển các giải pháp tiên tiến, giúp chất lượng đào tạo và hiệu quả vận hành của đơn vị ngày một được nâng cao.
Nếu các đơn vị đang có nhu cầu về triển khai các giải pháp tích hợp AI trong giáo dục, hãy liên hệ ngay với PHX Smart School tại:
CTCP Dịch Vụ Và Giải Pháp Công Nghệ Giáo Dục PHX Smart School
- SĐT: (+84)392-601-425
- Email: khachhang@phx-smartschool.com
- Fanpage: PHX Smart School
Thạc sĩ chuyên ngành Công nghệ Giáo dục – Đại học Nam Kinh, 7 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Chuyển đổi số giáo dục tại Việt Nam.
rất hay và thiết thực, nếu mỗi thầy cô giáo đều học tập và thay đổi bản thân, ứng dụng ai vào công việc thì công cuộc chuyển đổi số trong giáo dục sẽ diễn ra rất thuận lợi